Drie woorden die je als hsp-er mag onthouden

Hoogsensitiviteit wordt gekenmerkt door 3 factoren: Diepe verwerking van prikkels, overprikkeling en emotionaliteit (Van Hooff).

Hoe bekend de overprikkeling en de intense emoties ook zijn, de eigenlijke kern van hoogsensitiviteit is de diepe verwerking van prikkels. Je hersenen beschouwen veel meer prikkels als relevant dan bij minder sensitieve mensen. Daardoor worden veel meer prikkels meegenomen in de verwerking van alles wat er gebeurd, met een complexer plaatje als gevolg. Dit is een prachtige eigenschap, want je kunt situaties beter overzien, emoties lezen, merkt details op en kunt intenser genieten van schoonheid.

Intense emoties zijn dus een gevolg van de diepe verwerking van prikkels. Die intensiteit van emoties is prachtig als je kijkt naar een veld vol bloemen of je verliefd naar je partner kijkt. Maar wanneer je het verdriet van een ander voelt, kijkt naar de natuur die lijdt of je voelt de schaamte als je iets verkeerd hebt gedaan, dan heb een schaduwzijde te pakken. Want ook die zijn intens en af en toe moeilijk te hanteren.

Al dit mooie en intense kost ook wat, namelijk energie. Als hsp-er verbruik je meer hersenenergie dan anderen, dus zul je eerder tijd nodig hebben om weer wat energie bij te tanken. Wanneer die tijd er niet is, of niet op tijd, dan raak je overprikkeld.

Als je weet dat je hoogsensitief bent, dan heb je waarschijnlijk al heel wat tips en trucs gelezen over hoe je met deze minder prettige kanten van je eigenschap kunt omgaan. Als je ‘hsp’ intikt op google, krijg je zelf voornamelijk adviezen om je eigenschap te leren hanteren. Daarmee lijkt het alsof hoogsensitiviteit een eigenschap is waar je vooral last van hebt. Natuurlijk is dat niet het hele verhaal en terecht zijn er steeds meer mensen gekomen die een tegenbeweging hebben ingezet. Hun motto is zoiets als: ‘Hoogsensitiviteit is een bijzonder talent! Je hebt een doel in dit leven om de wereld een beetje beter te maken!’

Ik heb een wat simpeler visie als het gaat om hsp en zou willen zeggen:

Er zijn 3 woorden die je als HSP-er zou mogen onthouden.

Drie woorden die belangrijk zijn om goed met je sensitiviteit om te gaan. Drie woorden die je steeds opnieuw in je gedachten kunt brengen als je problemen tegenkomt. Drie woorden maar die ook nog eens gekoppeld zijn aan de drie factoren van hoogsensitiviteit. Deze drie woorden zijn de volgende:

Zelfzorg. Zelfcompassie. Zelfkennis.

Zelfzorg. Zelfcompassie. Zelfkennis.

Laten we deze woorden even wat nader bekijken.

Zelfzorg

Wanneer je overprikkeld bent, zul je merken dat je minder kunt hebben. Je krijgt last van hoofdpijn, grieperige warmte in je lichaam, geirriteerdheid, een warhoofd en nog veel meer andere symptomen. Belangrijk om te bedenken is dit: als je overprikkeld bent, moet je jezelf, je gedachten en je emoties niet te serieus nemen! Je kunt echt minder goed oordelen, nadenken en beslissingen nemen, dus laat al die dingen gewoon even door je heen gaan zonder er consequenties aan te verbinden.

Wat je wel serieus mag nemen is je overprikkeling zelf. Je lijf geeft aan dat er een grens bereikt is en daar mag je dus op reageren. Met zelfzorg. Overprikkeling – zelfzorg.

Zelfzorg kun je op heel veel manieren doen: wandelen, een boekje lezen, netflixen, een goede maaltijd voor jezelf maken, tuinieren, een vriendin bellen, even heel hard huilen, een dagje naar de sauna of een hele week een hutje op de hei huren.

Het is belangrijk om tijd en ruimte te maken om regelmatig te ontprikkelen. Als je niet op tijd ontprikkeld, zul je vaker en erger overprikkeld raken, soms zelfs tot aan overspannenheid toe. Neem jezelf serieus.

Zelfcompassie

Intense emoties kunnen een zegen zijn en een last. Je intense emoties maken dat je dansend op een lekker muziekje je huis schoonmaakt of met tranen over je wangen een schilderij bekijkt. Het maakt dat je intens kunt liefhebben en tegelijkertijd tot diep in je ziel geraakt wordt door de liefdeloosheid om je heen. Emotionaliteit maakt dat je het ene moment vrolijk kunt zijn en het volgende moment woedend. Het kan je somberheid als een diepe depressie laten voelen.

Al die emoties kunnen je behoorlijk van je stuk brengen. De intensiteit kan je overvallen en je dwarszitten. Als je je diep de grond in voelt zakken om een klein foutje dat je maakte. Als je je verlegenheid verafschuwt als je niet durft te praten voor een groep. Als je ineen krimpt bij ieder teken van mogelijke afwijzing.

Op die momenten, als je emotionaliteit je dwarszit, is het antwoord aan jezelf: compassie. Zelfcompassie betekent dat je jezelf niet om de oren slaat met oordelen over je emoties. Het betekent dat je mild bent voor jezelf en jezelf in herinnering brengt dat dit weer over gaat. Je mag jezelf bij herhaling vertellen dat iedereen fouten maakt en dat je niet minder bent dan anderen omdat je niet zo makkelijk voor publiek praat. Zelfcompassie is jezelf toestemming geven om te falen en te stotteren en je enorm rot te voelen, zonder er direct vanalles aan te moeten veranderen. Natuurlijk mag je al deze dingen ook aan anderen vragen, maar er zijn niet altijd anderen beschikbaar. Daarom mag je in eerste instantie leren dit aan jezelf te geven.

Emotionaliteit – zelfcompassie. Soms zijn je emotionele problemen dermate heftig dat je hulp nodig hebt en dan is het goed om die ook te gaan zoeken. In alle mildheid naar jezelf.

Zelfkennis

Diepe verwerking van prikkels is de kern van hoogsensitiviteit. Het gaat over het opmerken van details, het associeren en ver nadenken over dingen die je opmerkt. Maar ook ombewust gaat dit door. De complexiteit van de processen in je hersenen zul je vaker niet dan wel doorhebben, maar je zult vooral merken dat jouw hele manier van denken en voelen anders is.

Je kunt je hierdoor anders voelen dan anderen. Ergeren aan wat anderen allemaal niet opmerken en jij wel. Je kunt je eenzaam gaan voelen in jouw ervaringen, die je nauwelijks kunt delen met anderen. Maar ook kun je soms gek worden van je eindeloze stroom gedachten en associaties. Van alles wat je wilt, bedenkt en voelt.

Hoewel sommige hsp-ers ervan zullen balen… je kunt je hoogsensitviteit niet uitzetten. Zoals een zwitserse theoloog en denken Sweingruber in de jaren 30 schreef over de gevoelige mens: sie kunnen nicht aufhalten complex zu wesen. Ze kunnen niet stoppen complex te zijn. Wat we wel kunnen doen, is onze eigenschap en onszelf leren kennen. Dan leren we hoe we onze behoeften kunnen vervullen, onszelf kunnen zijn, gebruik kunnen maken van onze sterke kanten en onze waarden kunnen naleven. 

Conclusie

Deze drie woorden – zelfzorg, zelfcompassie en zelfkennis- kunnen je houvast geven in het oerwoud van gedachten, ideeen, tips en adviezen rondom hoogsensitiviteit. Zodat je kunt groeien in wijsheid, liefde, balans en eigenwaarde.

Vergeet niet jezelf aan te melden voor de gratis emailtraining TripleZ voor meer over zelfkennis, zelfcompassie en zelfzorg!

Wil je zelf het onderzoek van Elke van Hoof lezen? Dan is dit boek een goede tip!